Theo khảo sát của Viện Nghiên cứu & Đánh giá Thị trường Bất động sản ViệtNam (VARS IRE), hiện có tới 89% môi giới chưa có hoặc đã hết hạn chứng chỉ hành nghề, 51,8% chưa từng tham gia đào tạo chính quy, trong khi 93% mong muốn được tham gia kỳ thi sát hạch để hành nghề hợp pháp. Thực tế nhiều địa phương chưa tổ chức được kỳ thi nào, khiến hàng vạn môi giới rơi vào khoảng trống pháp lý, không thể hoàn thiện hồ sơ hành nghề, gây đình trệ giao dịch và làm phát sinh tình trạng hành nghề “chui”.
Cùng với đó, tình trạng đào tạo kém chất lượng vẫn diễn ra phổ biến. Nhiều cơ sở chưa đủ điều kiện pháp lý vẫn tổ chức các lớp học cắt ngắn còn dưới 10 tiết thay vì tối thiểu 74 tiết, bỏ qua phần thực hành và sử dụng giảng viên không đạt chuẩn theo quy định của pháp luật. Điều này không chỉ gây thiệt hại cho người học, tiềm ẩn rủi ro pháp lý, mà còn ảnh hưởng tiêu cực tới hình ảnh nghề môi giới, làm suy giảm niềm tin thị trường.
Trước yêu cầu cấp thiết đó, Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam (VARS), Viện Nghiên cứu & Đánh giá Thị trường Bất động sản Việt Nam (VARS IRE) tổ chức Hội thảo chuyên đề “Chuẩn hóa đào tạo và cấp chứng chỉ – Nâng tầm môi giới chuyên nghiệp” tại TP. Hồ Chí Minh. Sự kiện có sự tham gia của lãnh đạo Bộ Xây dựng, đại diện Sở Xây dựng, các chuyên gia đầu ngành, cơ sở đào tạo uy tín, doanh nghiệp, sàn giao dịch, cùng đông đảo phóng viên và cơ quan báo chí, truyền thông. Sự hiện diện đa dạng này bảo đảm mọi góc nhìn từ cơ quan quản lý, giới chuyên môn cho đến cộng đồng doanh nghiệp và đội ngũ môi giới đều được lắng nghe và thảo luận toàn diện.
Tại Hội thảo, đại diện Bộ Xây dựng Bà Hoàng Thu Hằng – Trưởng Phòng Quản lý thị trường BĐS thuộc Cục Quản lý nhà và Thị trường BĐS (Bộ Xây dựng) cho biết, đơn vị đã thay đổi một số quy định để giúp tháo gỡ vướng mắc trong việc cấp chứng chỉ hành nghề cho môi giới bất động sản. Theo đó, Luật Kinh doanh bất động sản 2023 có hiệu lực từ ngày 1/8/2024, nhưng đến nay, hàng chục ngàn môi giới bất động sản vẫn thiếu chứng chỉ hành nghề hoặc chứng chỉ hết thời hạn. Nguyên nhân là do từ cuối năm 2024 đến nay, mọi hoạt động đăng ký học và thi chứng chỉ đều đình trệ do không có cơ quan nào tổ chức. Thậm chí, lãnh đạo một số doanh nghiệp đã tự liên hệ nhiều cơ quan chức năng ở địa phương để xin hướng dẫn nhưng cũng không có kết quả.
Liên quan đến kỳ thi sát hạch và tổ chức cấp chứng chỉ, bà Hoàng Thu Hằng cho hay, theo quy định trước đây, Sở Xây dựng các tỉnh thành được giao nhiệm vụ cấp chứng chỉ hành nghề môi giới. Tuy nhiên đến năm 2023, Nghị định 96 có quy định giao cho UBND cấp tỉnh nhiệm vụ này. Từ đó, kỳ thi sát hạch cấp chứng chỉ gặp nhiều vướng trong quá trình thực thi pháp luật. Thời gian qua, chính quyền hai cấp sáp nhập các địa phương, sở ban ngành các tỉnh nên UBND tỉnh mới chưa thể tổ chức được các kỳ thi cấp chứng chỉ. Mặc dù vậy, quy định vừa thay đổi sẽ giúp vấn đề này được nhanh chóng tháo gỡ.
Theo ông Nguyễn Thái Bình, Tổng giám đốc Đông Tây Land, khi tuyển dụng, ông đặc biệt quan tâm đến kiến thức, kỹ năng và thái độ của môi giới. Nhưng thực tế, chỉ khoảng 10% nhân sự có chứng chỉ hợp pháp, còn lại phần lớn chưa được cấp hoặc đã hết hạn. Chính vì vậy, nhiều DN phải tự tổ chức đào tạo theo cách riêng, thiếu chuẩn chung, từ đó dễ phát sinh tình trạng môi giới làm sai, thậm chí “lùa gà” khách hàng, vừa gây thiệt hại cho DN, vừa ảnh hưởng đến thị trường.
Bà Trần Thị Cẩm Tú, Tổng giám đốc EximRS cho biết ở doanh nghiệp của bà cũng chỉ có 10% nhân sự đạt chuẩn chứng chỉ. Vì vậy, EximRS phải liên kết với đơn vị đào tạo để thi cấp chứng chỉ cho nhân viên. Tuy nhiên, việc tổ chức thi gần đây bị đình trệ khiến doanh nghiệp lúng túng. Bà kiến nghị Bộ Xây dựng sớm khơi thông quy trình thi sát hạch, đồng thời nghiên cứu chuẩn hóa bộ tiêu chí trên toàn quốc, thậm chí cho phép thi trực tuyến để tránh tình trạng mua bằng giả.
Ở góc độ hiệp hội, TS Nguyễn Văn Đính, Chủ tịch VARS, nhấn mạnh BĐS là tài sản tích lũy cả đời của nhiều gia đình, nên môi giới phải có trách nhiệm và chuyên môn cao. Nếu các đơn vị đào tạo yếu kém, chương trình sơ sài thì chẳng khác nào tiếp tay cho vi phạm. “Muốn nâng tầm môi giới, phải bảo đảm chất lượng đào tạo từ gốc, đồng thời yêu cầu đạo đức nghề nghiệp”.
Bà Nguyễn Thùy Dương, Giám đốc Công ty CP Đào tạo và Nghiên cứu xây dựng CTS chỉ ra thực tế khác khi nhiều người theo nghề môi giới chỉ coi chứng chỉ như một "tấm vé qua cửa", chứ không thực sự chú trọng đến kiến thức. Do đó, họ thường chọn khóa học ngắn, rẻ, dễ đậu thay vì đào tạo bài bản. Vì vậy, việc Bộ Xây dựng chuẩn hóa đào tạo và siết chặt chất lượng là vô cùng cần thiết.
Ông Vương Duy Dũng, Phó Cục trưởng Cục Quản lý nhà và Thị trường BĐS nhìn nhận cần cải thiện toàn diện từ giáo trình, cách thi cho đến quy trình cấp chứng chỉ. Thậm chí, có thể “quốc tế hóa” để nâng cao chất lượng nội dung và hình thức, tránh tình trạng mỗi địa phương làm một kiểu.
Ông Phạm Lâm, Phó Chủ tịch VARS cho biết đã có những DN BĐS làm sai, lãnh đạo thiếu trách nhiệm, lừa đảo, bị khởi tố, kéo theo nhiều nhân viên bị bắt, đánh mất cả sự nghiệp. Theo ông, về lâu dài, chủ sàn cần khắt khe hơn, chỉ tuyển môi giới có chứng chỉ hành nghề, đồng thời tiếp tục đào tạo bổ sung để nâng cao chất lượng toàn đội ngũ.
“Nghề nào cũng vậy, cần phải học thật, làm thật và sống thật thì mới phục vụ khách hàng đúng nghĩa. Nếu chủ DN thiếu đạo đức, để nhân viên sai phạm thì không chỉ khách hàng mà cả chính nhân viên cũng có thể vướng vòng lao lý” – Ông Phạm Lâm nhấn mạnh.