Nhu cầu nhân lực an ninh mạng tăng cao, mở ra cơ hội nghề nghiệp cho sinh viên công nghệ

Trong kỷ nguyên số, AI, dữ liệu lớn và điện toán đám mây vừa là cơ hội, vừa là thách thức

Khi Việt Nam đang tiến mạnh trong chuyển đổi số, việc đào tạo nguồn nhân lực an ninh mạng chất lượng cao không chỉ là nhu cầu thị trường mà còn là nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền, niềm tin và phát triển kinh tế tri thức quốc gia.

CHỈ CẦN 30 GIÂY GHI ÂM GIỌNG NÓI, AI ĐÃ CÓ THỂ BẮT CHƯỚC VÀ TẠO RA GIỌNG NÓI GIẢ

Trong bối cảnh chuyển đổi số mạnh mẽ, dữ liệu đang trở thành tài sản chiến lược quan trọng bậc nhất của đời sống hiện đại. Theo Đại tá, Tiến sĩ Nguyễn Hồng Quân, Trưởng Ban An ninh dữ liệu và Bảo vệ dữ liệu cá nhân, Hiệp hội An ninh mạng quốc gia, việc quan tâm đúng mức đến lĩnh vực này có thể mở ra rất nhiều cơ hội nghề nghiệp trong tương lai.

Lượng dữ liệu được tạo ra mỗi năm là “khổng lồ”. Theo ông Quân, trước đây, dữ liệu từng được ví là “dầu mỏ”, “kim cương” hay “vàng”, nhưng dù gọi theo cách nào, tất cả đều thống nhất một điều: dữ liệu là tài sản chiến lược.

Tuy nhiên, song hành với giá trị chiến lược này là những thách thức nghiêm trọng nếu dữ liệu bị xâm phạm. Các hình thức tấn công mạng hiện nay vô cùng đa dạng, từ đánh cắp tài khoản, chiếm quyền điều khiển hệ thống, đến tấn công lừa đảo qua AI.

“Chỉ cần 30 giây ghi âm giọng nói, AI đã có thể bắt chước và tạo ra giọng nói giả. Các hình ảnh, video giả cũng có thể được dựng để lừa đảo, tấn công tài chính và danh tính người dùng”, Đại tá, Tiến sĩ Nguyễn Hồng Quân nói.

Hậu quả của việc lộ lọt dữ liệu cá nhân rất nghiêm trọng, từ lừa đảo tài chính, chiếm đoạt tài sản, theo dõi, xâm nhập đời tư, đến mua bán dữ liệu cho bên thứ ba, mạo danh, đánh cắp danh tính hay tiếp xúc với nội dung độc hại.

“Những vấn đề này không chỉ ảnh hưởng đến tổ chức, doanh nghiệp, mà còn đe dọa trực tiếp đến mỗi cá nhân,” ông Quân nhấn mạnh.

Ông Vũ Duy Hiền, Phó Tổng Thư ký kiêm Chánh Văn phòng Hiệp hội An ninh mạng quốc gia, nhận định: “Không chỉ các tổ chức hay doanh nghiệp, mà mỗi cá nhân – từ người dùng mạng xã hội, nhà nghiên cứu đến sinh viên – đều là mắt xích quan trọng trong chuỗi bảo vệ an ninh mạng quốc gia. Năng lực chủ động nhận diện rủi ro và ứng phó không chỉ là kỹ năng, mà còn là trách nhiệm của công dân số”.

Việc nắm vững công nghệ AI, bảo mật dữ liệu, hiểu biết pháp lý và thực hành kỹ năng an ninh mạng sẽ giúp sinh viên không chỉ tránh rủi ro cá nhân mà còn có khả năng trở thành những chuyên gia được săn đón trên thị trường lao động.

TỪ 1/1/2026, DOANH NGHIỆP PHẢI CÓ NHÂN SỰ PHỤ TRÁCH BẢO VỆ DỮ LIỆU CÁ NHÂN

Không chỉ là mối quan tâm về kỹ thuật, bảo vệ dữ liệu còn là vấn đề pháp lý quan trọng. Ở châu Âu, General Data Protection Regulation (GDPR) – khung pháp lý bảo vệ dữ liệu cá nhân nghiêm ngặt nhất thế giới – đã xử lý hơn 2.500 vụ vi phạm, với tổng số tiền phạt lên tới gần 7 tỷ euro.

Mỹ chưa có luật bảo vệ dữ liệu thống nhất nhưng các lĩnh vực như y tế, giáo dục, trẻ em đều có quy định chặt chẽ. Tại Đông Nam Á, khoảng 80% các nước Đông Nam Á đã có luật bảo vệ dữ liệu.

Sinh viên ngành công nghệ nếu trang bị kiến thức, kỹ năng và tinh thần trách nhiệm, sẽ không chỉ mở ra cơ hội nghề nghiệp hấp dẫn mà còn góp phần bảo vệ chủ quyền số, niềm tin xã hội và phát triển kinh tế tri thức của Việt Nam. Ảnh minh họa

Riêng tại Việt Nam, việc thu thập, trao đổi và mua bán dữ liệu cá nhân diễn ra công khai trên mạng, từ căn cước công dân, chứng minh nhân dân, đến lịch sử cuộc gọi, định vị điện thoại, dẫn đến nhu cầu cấp bách về luật pháp.

Vừa qua, Việt Nam đã ban hành Nghị định số 13/2023/NĐ-CP về bảo vệ dữ liệu cá nhân ngày 17/4/2023. Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân sẽ chính thức có hiệu lực từ 1/1/2026, quy định các mức phạt cao, có thể lên tới 5% doanh thu của năm liền trước, cho thấy mức độ nghiêm ngặt và tầm quan trọng của vấn đề.

Đặc biệt, theo Đại tá Nguyễn Hồng Quân, Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân quy định tất cả doanh nghiệp đều phải có vị trí DPO – Data Protection Officer (nhân sự phụ trách bảo vệ dữ liệu cá nhân).

Cụ thể, từ ngày 1/1/2026, Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân 2025 quy định hầu hết các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp phải chỉ định ít nhất một nhân sự phụ trách bảo vệ dữ liệu cá nhân. Quy định này mở rộng từ yêu cầu hiện hành (chỉ áp dụng cho doanh nghiệp xử lý dữ liệu nhạy cảm) và trở thành nghĩa vụ pháp lý bắt buộc đối với phần lớn các tổ chức.

AI, DỮ LIỆU LỚN VÀ CƠ HỘI NGHỀ NGHIỆP TRONG KỶ NGUYÊN SỐ

Trong kỷ nguyên số, AI, dữ liệu lớn và điện toán đám mây vừa là cơ hội, vừa là thách thức. Sinh viên ngành công nghệ nếu trang bị kiến thức, kỹ năng và tinh thần trách nhiệm, sẽ không chỉ mở ra cơ hội nghề nghiệp hấp dẫn mà còn góp phần bảo vệ chủ quyền số, niềm tin xã hội và phát triển kinh tế tri thức của Việt Nam. Đại tá Nguyễn Hồng Quân cho rằng đối với sinh viên ngành công nghệ thông tin, lĩnh vực an ninh mạng đang mở ra những cơ hội nghề nghiệp chưa từng có.

“Các bạn trẻ có thể trở thành người hướng dẫn doanh nghiệp tuân thủ, trực tiếp làm vị trí DPO, hoặc tham gia xây dựng hệ thống hỗ trợ doanh nghiệp thực hiện nghĩa vụ pháp lý”, Đại tá, Tiến sĩ Nguyễn Hồng Quân nói.

Việt Nam cũng đang gia tăng hợp tác quốc tế, học hỏi kinh nghiệm từ GDPR và các quy định bảo vệ dữ liệu toàn cầu, tạo cơ hội cho sinh viên tiếp cận tiêu chuẩn quốc tế, nâng cao năng lực thực tiễn. Những người trẻ đi đầu trong lĩnh vực này sẽ được tham gia vào các dự án chiến lược, từ xây dựng hệ thống bảo vệ dữ liệu cho doanh nghiệp đến nghiên cứu và phát triển công nghệ an ninh mạng tiên tiến.

Giáo sư, Tiến sĩ Vũ Văn Yêm, Phó Giám đốc Đại học Bách khoa Hà Nội, nhấn mạnh chuyển đổi số mở ra nhiều cơ hội phát triển mới cho đất nước, nhưng đồng thời cũng đặt ra không ít thách thức về an toàn thông tin và an ninh mạng.

“Một hệ thống công nghệ hiện đại đến đâu cũng không thể vận hành bền vững nếu thiếu những con người có tri thức, bản lĩnh và đạo đức nghề nghiệp để bảo vệ không gian mạng an toàn, lành mạnh”, Giáo sư, Tiến sĩ Vũ Văn Yêm nói.

Đối với sinh viên, việc định hướng phát triển trong lĩnh vực an ninh mạng không chỉ là lựa chọn nghề nghiệp, mà còn là trách nhiệm trong việc bảo vệ thông tin cá nhân, dữ liệu của tổ chức và quốc gia. Những người tham gia vào lĩnh vực này sẽ trở thành lực lượng tiên phong trong “mặt trận số”, bảo vệ chủ quyền quốc gia trong kỷ nguyên số.

Tiến sĩ Tô Hồng Nam, Phó Cục trưởng Cục Công nghệ thông tin, Bộ Giáo dục và Đào tạo, khẳng định Bộ Giáo dục và Đào tạo luôn sẵn sàng phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành và doanh nghiệp để phát triển nguồn nhân lực an ninh mạng chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu đất nước trong giai đoạn chuyển đổi số mạnh mẽ.

“Thực tế, nhu cầu nhân lực trong lĩnh vực này tại Việt Nam đang tăng vọt, từ các tập đoàn công nghệ, ngân hàng, viễn thông đến doanh nghiệp vừa và nhỏ”, Tiến sĩ Tô Hồng Nam nói.

Nguồn: https://vneconomy.vn